Çağlayan Bilim Kültür Derneği Başkanı Prof. Dr. Faris Karahan geçen hafta sonunda Erzurum’un Uzundere İlçesi’nde meydana gelen heyelan ile ilgili olarak kamuoyuna bazı açıklamalarda bulundu.
Uzundere ilçesi Tortum Gölü’nü oluşturan büyük heyelandan sonra şimdide ilçe merkezine çok yakın konumda Çaybaşı Mahallesi’nde büyük bir kaya kütlesinin kopması ve Erzurum – Artvin Karayolu’na doğru yerleşim alanlarını da tehdit edebilecek derecede parçalanarak heyelana uğramasını yaşadı. Kopan kütle araştırılmaya muhtaç olmakla birlikte yaklaşık 30 katlı bir apartman yüksekliğinde ve anayoldan bakıldığında kopan yüzeyin yer düzlemi ile 90 derece açı yapacak biçimde yüz binlerce ton kaya ve toprağın kaydığı ve tehlikenin devam edebileceği anlaşılıyor.
Uzundere’de kapsayacak biçimde Tortum Vadisi’nin Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı tarafından başlatılan bir girişimle UNESCO tarafından jeopark ilan sürecinde oluşan heyelanın bölgeye ilgiyi artıracağı da tahmin edilmekte. Ne var ki konuya sadece turizm gelişimi ve bölgedeki çekicilikler bakımından yaklaşmak yeterli olmamalı. Heyelanın olduğu Çaybaşı Mahallesi’nde mevsimlik çiçek yetiştiriciliği, orman ürünlerine dayalı sanayi, petrol istasyonu ve 40 hane bulunmaktadır. Olası yeni bir heyelanın buradaki ekonomik faaliyetleri zarara uğratabileceği, can kaybına da neden olabileceği dikkate alınmalıdır.
Bu heyelanla ilgili olarak gündeme taşınması gereken çok önemli bir konu daha bulunuyor. Bu da heyelanın olduğu bölgede Çayaşan Regülâtörü ve HES çalışması projesi.
Projeye göre Tortum’un Serdarlı, Bağbaşı ve Pehlivanlı beldelerinden gelen Bağbaşı çayı yaklaşık 16 km’lik bir tünel açılarak Uzundere Gölbaşı Köyü yakınlarından tekrar Tortum Çayı’na bağlantı sağlamış olacak. Tahmin edileceği üzere bu tünel tam da heyelanın olduğu çok dik kayalık yüzeylerle ilişkili olarak geçirilecek ve bu süreçte çok sayıda patlayıcı kullanılacak ve dolayılı bir şekilde yeni göçük ve heyelanların oluşması kaçınılmaz olacak. Önlem alınmaz ve hâlihazırdaki heyelanın oluşum nedenleri araştırılmaz ve Çayaşan HES projesi ile ilgili geri adım atılmazsa önümüzdeki günlerde Uzundere ve Tortum Vadisi için üzüntü verici haberleri duymaya devam ediyor olacağız.
Fotoğraf: İsmail Şahinbaş
