Yüzölçümüyle dünyanın en büyük ülkesi olan Rusya, zengin doğalgaz yatakları, kömür madenleri, petrolü ve uçsuz bucaksız ormanlarıyla enerji devi bir ülke. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından dünyaya açılan Rusya’da hantal bürokrasi, gelir dağılımı adaletsizliği gibi sorunlar ise hala çözülememiş durumda.
Rusya Federasyonu’nun Ural Bölgesi’nde bulunan Ekaterinburg Şehri’ne varmamıza kısa bir süre kala uçakta verilen migrasyon kartlarını doldurduk. Pasaport kontrolünde polislerinin sorularının ardından Rusya’nın üçüncü büyük şehri Ekaterinburg’a ayak bastık. Rusya’ya vizelerin kalkması ziyaretleri de artırmış durumda. Ekaterinburg Şehri’ne girer girmez eski Sovyet evleri, yüksek katlı apartmanlar ve bozuk yollar karşıladı bizi. İlk anda bozuk yollara çok şaşırdım. Rus arkadaşım Kiril Platnikov, Rusya’da yollarının durumun genelde böyle olduğunu belirterek, “Rusya’ya hoş geldin” dedi.
Doğu Avrupa ile Kuzey Asya’ya yayılmış ve 17.075.400 kilometrekarelik yüzölçümlük topraklarıyla dünyanın en geniş ülkesidir. 145 milyonluk nüfusuyla ise sıralamada sekizinci sırada. Rusya Federasyonu toprakları 11 zaman dilimi boyunca uzanır. Bu kadar farklı zaman dilimine yayılabilmiş tek ülkedir. Bunun nedeni diğer ülkelere göre toprak yüzölçümünün fazla olmasıdır.
Bu yüzden zaman dilimleri uzantısı 11 dilimdir. Rusya; dünyanın en geniş topraklarına sahip ülkesi olmasına rağmen topraklarının yüzde 72’si boştur. En yüksek yeri ise 5630 metre yüksekliğindeki Elbrus (El-Iruz) Dağı’dır. En önemli nehirleri Volga ve Don nehirleridir. Büyük şehirler genel nehir kıyılarında bulunuyor. Rusya’da Hıristiyanlık, İslam en yaygın din.
Ekaterinburg kimilerine göre Rusya’nın en büyük üçüncü kimine göre en büyük dördüncü büyük şehri Ekaterinburg, bir sanayi ve endüstri şehri. Rus Çariçesi II. Katerina tarafından kurulan bir şehir olan Ekaterinburg, 300 yıllık bir maziye sahip. Sovyetler Dönemi’ndeki adı Sverdlovsk olan Ekaterinburg, uzun yıllar boyunca bölge sınırları içinde yapılan (çoğu askeri teknolojiyi geliştirmeye yönelik) üst düzey bilimsel araştırmalar nedeniyle yabancılara kapalıymış.
Ekaterinburg’a bağlı birkaç küçük şehir ve kasabaya yabancıların girmesi yine aynı sebeplerden dolayı halen yasakmış. Şu anda ise Ekaterinburg, hızla büyüyen ekonomisi ve nüfusu ile Moskova ve St. Petersburg’dan sonra yabancı yatırımcıları en çok çeken şehirlerden biri. Şehirde çok sayıda Türklere ait inşaat firmaları bulunuyor.
Boris Yeltsin’in memleketi
Ekaterinburg Şehri, coğrafi anlamda da Avrupa ve Asya’nın sınırlarının kesiştiği şehir. Bu durum Ekaterinburg halkı arasında esprilere de konu oluyor. Şehre 20 kilometre mesafede Avrupa ve Asya yazılı bir anıt mevcut. Yeni evlenen çiftler burada dilek tutuyor. Şehir, Rusya’nın ilk devlet başkanı olan Boris Yeltsin’in de doğup büyüdüğü şehir. Şehirde Boris Yeltsin’in heykeli bulunuyor.
Şehrin en büyük meydanında Komünist devrimin lideri Lenin’in dev heykeli bulunuyor. Rus gençler heykelin önünde buluşuyor. 1905 Meydanı’nda bulunan bu dev heykelin tam karşısında Ural Parlamentosu bulunuyor. 1950 yılında yapılan bu bina estetik açısından oldukça ihtişamlı bir bina. Ekaterinburg’da eski Rus evlerini görmek mümkün değil. Birçoğu yıkılmış. Eski Rus mimarisini yansıtan evlerden çok azı hala ayakta.
Şehirde bulunan Sevastianov’un sarayı ise Rus mimarisinin en güzel örneklerinden biri. 19. yüzyıldan kalma bu nadide ev geçtiğimiz yıllarda restore edilmiş. Zengin bir iş adamına ait olan bu saray artık müze olarak kullanılıyor. Yekaterinburg’u kuş bakışı izlemek istiyorsanız şehrin en yüksek katlı oteline gitmeniz mümkün. 250 Ruble karşılığında 52. kata çıkarak, Ekaterinburg’u kuş bakışı izleyebiliyorsunuz. Pazarlarda Rusların geleneksel oyuncağı olan matruşka satılıyor. El yapımı matruşkalar fabrika ürünlerine göre daha pahalı.
Sıcak ve misafirperver insanlar
Ekaterinburg’un en büyük meydanı olan 1905 Meydanı’nın önünden dev bir nehir geçiyor. Nehrin üzerinde jet-skiyle turlar yapılıyor. Nehir temiz olmadığı için yüzülmüyor. Fakat şehre ayrı bir güzellik katıyor. Şehir merkezinde çok sayıda üniversite de bulunuyor. Ural Üniversitesi en meşhurları arasında.
Rus halkı dünyanın en eğitimli halkları arasında. Gençler kitap okumayı seviyor. Yeni nesil gençler yabancı dil öğrenmeye meraklı. Ekaterinburg caddelerinde gezerken, mezuniyet çıkışı öğrencilerle karşılaştık. Onların fotoğraflarını çektim. Rus öğrenciler bir Türk gazetecinin fotoğrafının çekilmesinden oldukça mutlu oldular. Rus halkı genel itibariyle sıcakkanlı ve misafirperver. Rusya ne kadar soğuk olsa da Ural Bölgesi’nin halkı gayet kibar ve yardımsever.
Hantal bürokrasi ve trafik en büyük sorun
Rusya’da günlük hayat Türkiye’de ve diğer Avrupa ülkelerinden çok farklı. Rusya’daki en büyük sorunların başında hantal bürokrasi, pahalılık, trafik gibi sorunlar geliyor. Halk özellikle Sovyetler Dönemi’nden kalma devlet memurlarından yaka silker hale gelmiş. Rusya’daki bürokrasi Türkiye’deki 90’lı yılları hatırlatıyor. Trafik ise Türkiye’den daha kötü. Sürekli kazalar yaşanıyor. En son tatbikata giden tankın aracı ezerek, 5 kişiyi öldürdüğünü gazetelerde gördüm. Rusya’da benzinin litresi 50 kuruş. Fakat sebze, meyve fiyatları el yakıyor. Rusya pazarındaki ürünlerin büyük bir kısmı ihraç. Türk ürünleri eskisi kadar Rus pazarına giremiyor. Nedeni ise zirai ilaç kalıntıları.
Kriz Rus ekonomisini vurdu
Rusya’da halk 200-300 Avro maaşla geçinmeye çalışıyor. Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ve Ukrayna’daki iç savaşın ardından ambargoya uğraması ekonomiyi olumsuz etkilemiş. Rusya’da halk genel itibariyle hayat standartlarından memnun değil. 2014 yılının Kasım ayından bu yana ekonomik kriz yaşayan Rusya, krizi yenmeye başlamış. Bunun en önemli nedeni ise enerjiden gelen para. Halkın yüzde 80’i fakirlik sınırı altında yaşıyor. Yüzde 20’lik kesim ise oldukça zengin. Devlet parayı halk için harcamıyor. Rusya’da sağlık sistemi çok geri kalmış. Eğitimde ise aynı durum söz konusu değil. Rusya’da bugünlerde en çok konuşulan konu ise ekonomik kriz ve Ukrayna’daki iç savaş. Halk ise ekonomi ne kadar kötü olursa olsun Putin ve Medvedev ikilisinin arkasında durmaya devam ediyor. Ülkede Putin’e karşı büyük bir sempati var. Ruslara göre Putin, yeni bir Rus Çarı. Mağazalarda Putin’in resimleri ve t-shirtleri satılıyor.
Rusya’daki en popüler ülke Türkiye
Rusya’da Türkiye çok popüler bir ülke. Caddelerde Türk bayraklı t-shirtler ve şapkalar giyen gençlere rastlamak mümkün. Ruslar, Türkiye’yi özellikle tatil için tercih ediyor. Ruslar arasında Türkçe öğrenenlerin sayısı da sürekli artıyor. Türklerle Ruslar arasında evliklerin sayısı da sürekli artıyor. Vizelerin kalkmasının ardından Türkiye’den de Rusya’ya ziyaretçi sayısında ciddi bir artış var. Türk inşaat şirketleri Rus pazarında oldukça etkili. Rus yetkililer, siyasi ve ekonomik ilişkilerin gelişmesini, Kırım, Ukrayna ve Suriye meseleleri ilişkilerin bozulmasını istemiyor. Farklı milletlerin, dinlerin, dillerin ve kültürlerin bir arada yaşadığı Rusya’da İslam dinine ilgi de artmaya devam ediyor. Rus gençler arasında İslam dinini kabul edenlerin sayısı artıyor. 30 milyon Müslüman nüfusa sahip olan Rusya’da Tatarlar, Başkırtlar, Çeçenler, Tacikler, Özbekler, Azeriler dinlerini rahatça yaşayabiliyor. Rusya’nın Ekaterinburg ve Kazan şehirlerindeki 8 günlük seyahatim oldukça verimli geçti. Rusya çok büyük bir gezimi özetleyerek, yazdım. Kril Pilotnikov, Roman Boradin gibi Rus arkadaşlarımın yanı sıra Rüstem Hüseyinov isimli Tatar arkadaşımın da yardımlarından dolayı teşekkür ediyorum.
Metin ve fotoğraflar: İbrahim Büyükeken / Rusya Güncesi -1
12.10.2015