Yüzyıllar önce İzmit’in hâkim tepelerinden birinde; Orhan Mahallesi, Bağçeşme Mevkii’nde konumlanmış durumdaki ‘Şehitlik Korusu Parkı’nda yer alan, Nikomedia kentinin koruyucu dış şehir surlarının en büyük burcu olan kulede, rivayete göre hem dünya hem de İzmit tarihi açısından son derece önemli bir olay yaşanmıştı: Nikomedialı Azize Barbara’nın katli…
Paganlığın hüküm sürdüğü Nikomedia’da artık iyiden iyiye yayılmaya başlayan Hristiyanlığı seçenler zulüm ve ölümle cezalandırılıyordu. Bu zulümler önce Nikomedia’da sonra ise Milano’da ilan edilen fermanlar ile inançlara özgürlük yolunun açılması ile durmuş ve artık Roma İmparatorluğu’nda hoşgörü devri başlamıştı.
Ancak hoşgörü devrine kadar olan süreçte çok kanlar ve gözyaşları dökülmüştü. İşte bu zulümlere uğramış en bilinen isimlerden biri günümüzde dünyanın tam 45 yerine ismini vermiş olan Nikomedialı Santa Barbara idi. Azize Barbara, Hristiyan dünyasındaki inanışa ve birçok kaynağa göre, eski ismiyle Nikomedia, bugün ise İzmit olarak bilinen bu kentte babası tarafından inançlarından ötürü 4 Aralık 235 günü katledilmişti.
Rivayete göre, varlıklı bir asilzade olan Disocorus kızı Barbara’nın inançlı bir pagan olmasını ister. Konforlu bir kulede yaşayan Barbara, babasının yolculuğa çıkmasını fırsat bilerek kulesine, Hristiyanlığa ait üçlü inancı (baba, oğul, kutsal ruh) temsilen üç pencere açtırıp ibadet eder. Kızının kuleye gelen bir rahip tarafından vaftiz edildiğini öğrenen Disocorus çok öfkelenir ve onu kulesine hapseder. Hapse karşın inancından vazgeçmeyen Nikomedialı Barbara çeşitli işkencelere maruz bırakılır. Ancak yine de inancından vazgeçmeyen kız alınan karar gereği babası Disocorus kızının boynunu vuracaktır. Baba kızını katleder ve inanışa göre o an gökten düşen bir yıldırımla ölür . Bu olaydan sonra Nikomedialı Barbara Hristiyanlığın 14 yardımcı Azizesi’nden biri ilan edilir.
Nikomedia’da doğan ve orada katledilen madencilerle denizcilerin ve karanlıkta kalanların azizesi olarak bilinen Santa Barbara, bugün dünyada 45 farklı yere adı vermiştir. Ortodoks Kilisesi kaynaklarına göre ‘Büyük Şehit’ olarak anılan Azize Barbara’ya her yıl 4 Aralık gününde Fener Rum Patrikhanesi tarafından İzmit’te yer alan kulede bir anma töreni düzenlenmektedir.
Metin: Gülşah Dikbıyık (Tarihçi), fotoğraf: İsmail Şahinbaş
SIRTÇANTAM 47. SAYI (MAYIS 2023)06