Kelebekler Vadisi’nin özgün coğrafi yapısı, her ne kadar gezginlerin ilgisini çekse de, bilim çevrelerinin, özellikle botanikçilerin ve entomologların inceleme ve laboratuvar çalışmalarına konu olmaktadır. Ulusal ve uluslararası çevre örgütlerinin ve ekolojik oluşumların dikkatini bu vadi üzerinde yoğunlaşmıştır.
Kelebekler Vadisi idari olarak, Muğla’nın Fethiye İlçesi, Ölüdeniz Beldesi, Faralya Köyü sınırları içerisinde bulunmaktadır. Ama tüm dünya gezginlerinin gönlünde burası başlı başına bir ada ülkesidir. Bir coğrafyanın ada olabilmesi için her yanının sularla çevrili olması gerekli olsa da, bu adanın üç yanı yer yer 350 metreyi bulan sarp kayalarla çevrilidir. Sadece bir yerde ip ile iniş mümkündür. Bunun dışında ana kara ile hiçbir bağlantısı yoktur. Ulaşım sadece deniz yolu ile sağlanmaktadır. Kelebekler Vadisi, kelebeklerin ada ülkesidir.
Kelebek Vadisi’nin geçmişi MÖ IV. yüzyıla kadar uzanır. Likya’nın ‘Perdicia’ isimli yerleşim yerinin bazı kalıntıları Kelebek Vadisi Kanyonu’nun hemen üstünde yer alır. Buradaki köy ‘Faralya’ ismiyle anılmaktadır. Köyün günümüzdeki adıysa Uzunyurt’tur. Bizans ve Yunan uygarlığından Osmanlı’nın son zamanlarına kadar sürdürülen, yamaçların teraslanmasıyla oluşturulan bahçecilik kültürü bugüne kadar gelmiştir.
Bölge halkı tarafından ‘Güdürümsu’ diye bilinen ismi, 70′li yılların sonlarında bir gurup idealist insan tarafından coğrafyasına en çok yakışacak isimle onurlandırılmıştır. Vadi ismini, barındırdığı 80′den fazla kelebek türü ve özellikle ‘Kaplan Kelebeği’nden almıştır. 8 Şubat 1995’te 1. derecede doğal SİT ilan edilmiş ve her türlü yapılaşmaya kapatılmıştır.
Bir gurup idealist insanın amacı; doğayla uyumlu bir yaşam modelinin temellerini atmak ve bunu tüm dünyayla paylaşmaktı. Başta müzisyen Nezih Topuzlu ve H. Deniz Bayramoğlu olmak üzere, doğasever bir grup vadiyi koruma görevi üstlendi. Yoğun bir kampanyayla gereken ilgiyi çekmekte gecikmediler. Bölgedeki imar yasaklarının sürdürülebilir bir koruma için yetersiz olduğundan hareketle, aktif koruma adını verdikleri doğayla uyumlu farklı düşünce ve etkinlikleri bir araya getiren bir merkez oluşturmaya çalıştılar.
Kelebekler Vadisi’nde, sezon boyu birçok eğitmen ve uzman dersler ve seminerler vermektedir. ‘Kelebekler Okulu Projesi’ olarak adlandırılan projeyle, sanatsal, zihinsel ve bedensel disiplinler yoluyla doğal duyarlılığı arttırarak çevre bilincini uyandırmak ve eğlence ve dinlence anlayışını geliştirerek doğa ile uyumlu yaşam düsturunu kitlelere ulaştırabilmek hedeflenmektedir. Ücretsiz olarak düzenlenmiş atölyeler arasında bu yıla kadar, sanatsal aktivite ve atölye çalışmaları, denizcilik, balıkçılık, mutfak, ziraat, el becerileri kursları ile kişisel gelişim, yoga, meditasyon, tasavvuf, doğu felsefesi (kadim bilgelik öğretileri) vb. bulunmaktadır.
Konaklama
Vadi, kamp yapmak için dünyanın en ideal yerdir. Kelebekler Vadisi’nde doğal yaşamı korumak ve bunun için gereken önlemleri alarak projeleri hayata geçirmek amacıyla bir tesis meydana getirilmiştir. Ziyaretçilere çadır ve ağaç evlerde konaklama imkânları sunan bu işletme günlük 500 konuk kapasitesine sahiptir. Su ve elektrik enerjisi işletme tarafından sağlanmaktadır. Bu sebeple Kelebekler Vadisi’ne günde 3 kere elektrik verilmektedir. Sıcak su, güneş panelleri aracılığıyla temin edilmektedir. İşletme ziyaretçilere doğal ve ekolojik açık büfe kahvaltı ve akşam yemeği; ortak kullanıma açık tuvalet ve duşlar sunmaktadır. Vadi’nin izole yapısı nedeniyle, işletme, ziyaretçi ihtiyaçlarının karşılanması için gerekli bütün düzenlemeleri yapmıştır ve konukların güvenliğinden sorumludur. Kelebekler Vadisi’nin 100 dönümlük arazisi üzerinde ekolojik tarım yapılmaktadır.
Kelebekler Vadisi’ne ulaşım
Kelebekler Vadisi’ni görebilmek için her şeyden önce Fethiye’ye ulaşmak gerekli. Fethiye’ye en yakın hava limanı 55 km uzaklıktaki Dalaman Havalimanı’dır. Buradan, Türkiye ve Avrupa’nın pek çok şehrine uçuşlar düzenlenmektedir. Ayrıca, Fethiye’ye, ülkenin her yerinden düzenli otobüs seferleri vardır. Fethiye’ye ulaştıktan sonra, nazar boncuğu Ölüdeniz’e ulaşmak Fethiye’nin merkezinden kalkan ve otogar önündeki duraktan geçen minibüslerle sağlanmaktadır. Ölüdeniz sahilinde, Kelebekler Vadisi’ne ulaşımı sağlayan servis teknesi görülecektir. Servis teknesi Ölüdeniz’den 11.00, 14.00 ve 18.00 de kalkmakta olup dönüşler de 09.00, 13.00 ve 17.00 saatlerinde yapılmaktadır.
Metin ve fotoğraflar: İsmail Şahinbaş
12.12.2010