Geçtiğimiz ay Türk tarihinde çok önemli bir zaferin yıldönümüydü. Hepinizin bildiği gibi üzerine birçok kitaplar yazılan, filmler çekilen, metrekareye 6.000 mermi düşen Çanakkale savaşları…
Bu savaşın Türk tarihinde birçok ilki vardır. Örneğin ilk düşman uçağı Ü. Tğm. Ali Rıza ve Tğm. Orhan Bey’ler tarafından düşürüldü. 30 Kasım 1915’te Boğaz girişinde karaya oturan bir düşman gemisine hava saldırısı düzenleyen pilotlarımız, yaklaşmakta olan bir Fransız uçağına yönelmişler ve Ü. Tğm. Ali Rıza Bey’in isabetli makineli tüfek atışıyla düşürmüşlerdir. Böylece Ü. Tğm. Ali Rıza, Türk havacılık tarihinde ilk düşman uçağı düşüren pilot unvanını almıştır.
Diğer bir ilk de denizde gerçekleşmiştir. Kara savaşlarında başarılı olamayan düşman, denizden yapılan malzeme ve asker sevkiyatını önlemek için Marmara Denizi’ne denizaltılar sokmuştur. O dönemde Çanakkale Boğazı çelik ağlar ve mayınlar ile denizaltılara karşı sualtından savunuluyordu. Bu ağların altından Fransız, İngiliz ve Avustralya denizaltıları geçme teşebbüsünde bulunmuşlar, bazıları da bunu başarmıştı. Denizaltı gemisini mucidi sayılan Fransızların denemeleri başarısız olmuş, Mariott, Joule, Saphire denizaltıları batırılmış, Turquise ise esir alınmıştı. İngilizlerin de E – 15, E – 7 ve E – 20 denizaltıları batırılmıştı.
Avustralyalıların AE-2 denizaltısı Yzb. Stoke komutasında 25 Nisan 1915’te karaya asker çıkartırken gece saat 02.30’da Boğaz’a girmişti. Su üstü seyri yapan denizaltı sahil bataryalarından açılan top ateşi sebebiyle dalmış ve sualtından Marmara Denizi’ne ulaşmayı başarmıştı.
30 Nisan 1915’te Erdek Körfezi’nde Yzb. Ali Rıza Bey komutasındaki Sultanhisar torpido botu tarafından batırıldı. Bu da Türk Deniz Kuvvetleri tarafından batırılan, ilk düşman denizaltısı olarak tarihe geçmiştir.
Toplam 550.000 kişinin öldüğü bu savaşta, ülkemizin genç ve tahsilli bir nesli kaybedilmiş ama bütün dünya şunu öğrenmişti ‘ÇANAKKALE GEÇİLMEZ.’ Bu savaşın 90. yıl dönümünde aziz şehitlerimizi rahmet ve şükranla anıyoruz.
Sırtçantam 4. sayı, Nisan 2005