Anıt niteliğindeki ağaçları, doğal yaşlı ormanları ile derin vadilerin içerisinde barındırdığı akan su ekosistemleri ve yaban hayatı çeşitliliği ile Yenice ormanları sadece ülkemiz için değil, dünya için de iyi korunmuş doğal değerlerdendir.
Yenice’yi yukarıda olduğu gibi anlatmak en kestirme yol gibi görünse de bölgeyi yazı ve görsellerle anlatmak zor. Özellikle içinde olduğumuz çılgın ilkbahar hallerini anlatmak mümkün değil. Ne kadar istersek de arıların ve kelebeklerin uçuşunu, dere sularının sesini ve çiçeklerin kokusunu tanımlamak güç elbet.
Yenice ormanları 100 metrelik rakımdan 2 bin metrelik rakıma kadar uzanan geniş ve iğne yapraklı karışık doğal yaşlı orman yapısına sahip. Bölge güz mevsiminde renk çeşitliliğine sahip olduğu gibi, ilkbaharda da yeşilden maviye doğru bir renk zenginliğine sahip.
Yenice, her ne kadar Karabük il sınırları içerisinde olsa da, Bolu, Bartın ve Zonguldak illerine de yakın konumunda. Aslında bu dört ilin tam ortasında. Bölgenin en yüksek yeri olan Keltepe’de açık kireçtaşlı alanlarda Alpin kuşak bitkilere sahip. Bin metreden sonraki yükseltilerde doğu kayını, 1200 metreden sonra göknar ve sarıçam baskın durumda. 1400 metrenin üzerini saf ormanlar oluşturuyor.
Bölge, yaban yaşamına sığınak konumunda. Bölgede hala; kurt, çakal, tilki, karaca, bozayı, vaşak, yaban kedisi, geyik, domuz, porsuk ve ağaç sansarı yaşıyor. Nesli tehlike altında olan Apollo (Parnassius Apollo) ve Çokgözlü Eros Mavisi (Polyommatus eroides) ile Orman Güzelesmeri (Erebia medusa) isimli kelebekler yaşamakta. Bu zengin yaban yaşamı içerisinde çok farklı kuş türleri de yer bulmuşlar.
Yenice coğrafyasını, derin vadiler ve bu vadiler arasından akan su kaynakları oluşturuyor. Bölgede; Bolu Dağları’nın kuzeybatısında İncedere, Şimşirdere, Çitdere su toplama havzaları bulunuyor. Bu nemcil doğa çok sayıda bitkiye ev sahipliği yapıyor. Bu ev sahipliği yapılan bitkiler içerisinde çiçekler çok önemli bir yer alıyor. Yenice ormanları, nesli tehlike altındaki dokuz endemik bitkinin ana vatanı. Çiçek türlerinin çeşitliliği ve çok oluşunun dışında bu ormanların her tarafında çok başka türde ve biçimde bitkiler görülebilir. Çitdere’de porsuk, fındık, karaçam, akçaağaç, sapsız meşe ve dağ karaağacı anıt ağaçları bulunurken, Kavaklı’da anıt porsuk ve fındık ağacı bulunuyor.
Sırtçantam dergisindeki Doğa Yenice’dir makalesinde gezgin yazar Barış Kılınç soruyor; “Bir ormana en çok hangi renk yakışır? Kırmızı, beyaz, yeşil ya da mavi… Peki ya tüm bu renkler, tek bir ormana aitse? Batı Karadeniz’in incisi Yenice ormanları, sahip olduğu güzelliği sonsuz bir döngüde sürdürebilen ender yerlerden biri. Burada doğa, ziyaretçilerine her mevsim farklı bir şölen sunuyor.”
İki yıla yakın bir süredir Yenice Belediyesi adına Doğa Yenice’dir isimli proje kapsamında belgesel film çekiyorum. Bölgenin tüm coğrafyalarını dört mevsim gezme imkânım oldu. Döndüm dolaştım yine yazar dostum Barış Kılınç’ın yazısına geldim.
“Düşünün ki bir manzarasınız ve size bakanları büyülemek istiyorsunuz. Onlara peşi sıra yükselen ağaçtan tepeler sunun. Alabildiğine, ufka kadar uzansın bu orman. Üzerinizde binbir çeşit ağaç bulunsun ki, ortaya şöyle güzel bir renk cümbüşü çıksın. Ancak her maharetinizi de öyle bir anda sergileyip, güzelliğinizi tüketmeyin. Yamaçlarınızın eteklerini hafif bir bulut deniziyle örtün. Geriye en göz alıcı, en kırmızı zirveleri bırakın. Aşağıda kalanları da sizi izleyenlerin hayal gücüne terk edin.
Sonra bulutlara kuvvetlice üfleyin, uçup gitsinler üzerinizden. Kardan beyazlar giyinin kat kat. Sularınız buz gibi aksın, ağaçların dalları pamuk pamuk… Evlerin damları artık ağır, ahşap soğuk. Birkaç odun daha atıp sobaya, beyaza büründüğünüz günlere camın ardından bakıyorlar şimdi. Sular buzları kırıp kendine katacağı, yeşilse beyazı delip geçeceği günü kolluyor.
Ve o gün de gelip çatıyor gerçekten. Sular fışkırıyor dört bir yanınızdan. Yeşil, binbir tonuyla taptaze, avuçlarınızda. Yüzünüzü dönüyorsunuz güneşe, pırıl pırıl parlamaya başlıyor yapraklarınız. Ve koynunuzdaki ısı arttıkça uzuyor, serpiliyorsunuz. Uzanıyorsunuz göğe doğru. Yeşil maviye değinceye dek…
Toprak artık içindekileri salıveriyor dışarıya. Derelerden akan suyun, göllerdeki durgunluğun mavisiyle yarışan çiçekler açıyor dört bir yanınızda. Tüm mevsimlerin renklerini çıkarıp sergiliyorlar şimdi; “Artık gerçek bir manzara oldum” diye haykırıyorsunuz. Çığlığınız orman denizinin dalgalarına karışıp, dağların, tepelerin ardında kayboluyor…
İşte bu manzaranın adı Yenice. Batı Karadeniz’in en güzel köşesi olan Yenice ormanları, barındırdığı güzellikleri dört mevsim cömertçe paylaşan bir doğa harikası.”
Yenice coğrafyasını yazı ve görsellerle anlatmak bir yere kadar mümkün. Siz bu baharı kaçırmayın derim. Bu coğrafya; kırmızıdan beyaza, beyazdan yeşile, yeşilden maviye doğru süren bir renklere sahip. Doğa Yenice’dir.
Metin ve fotoğraflar: İsmail Şahinbaş
04.04.2016