KuzeyDoğa Derneği, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile olan protokolü kapsamında Utah, Zagreb, Kafkas, Boğaziçi ve Zürih üniversitelerinden katılan bilim insanlarıyla beraber gerçekleştirdiği ‘Doğu Anadolu Yaban Hayatını Araştırma ve Koruma Projesinde’ bir ilke daha imza attı.
1,5 yıl süren çabaların sonunda Türkiye’de ilk kez yakalanıp verici takılan ve dünyanın görülmesi ve yakalanması en zor hayvanlarından olan vaşağın (Lynx lynx) 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde doğaya bırakılması da özellikle anlamlı oldu. Bunun sonucunda, KuzeyDoğa Derneği (www.kuzeydoga.org) Avrupa’nın en büyük 3 yırtıcı hayvanı olan bozayı, kurt ve vaşağın üçüne de 5 gün içinde verici takarak belki de dünyada eşi olmayan bir başarıya imza attı.
Ekip, 5 yaşında ve 15,3 kilogramlık erkek vaşağa GSM/GPS özellikli 350 gram ağırlığındaki tasmayı taktı. Ekip vaşağa Latince isminin anlamı olan Işık ismini koydu. Vaşağın kürkünün, daha önce yakalanan bozayı ve kurtlara göre daha temiz, bakımlı ve kenesiz olması dikkat çekti. En son teknolojiyi kullanan GSM/GPS tasması, vaşağın GPS koordinatlarını saat saat kaydederek ekibin cep telefonlarına SMS mesajları olarak yolluyor. Bu sayede vaşağın gittiği yerler, ne kadar dolaştığı, kullandığı alan ve diğer özellikleri gün gün takip ediliyor. Vaşak Işık’tan gelen ilk veriler, ormanlık alanın dışına çıkmadığını ve sekiz günde 52 km yol yürüyerek yaklaşık 70 km2lik bir alanı kullandığını gösterdi. Bir yıllık izlemenin sonunda vaşağın boynundan otomatik olarak düşecek tasma, vaşağını gizemli hayatını aydınlatacak.
Kısa kuyruklu, benekli, kuvvetli ve Türkiye’de düzenli görülen kedi türlerin en büyüğü olan vaşak, KuzeyDoğa Derneği tarafından kurulan fotokapanlarla Kars’ın Sarıkamış İlçesi’nde yavruları ile birlikte ilk kez görüntülenmişti. Bu sayede KuzeyDoğa, küresel çapta tehlikede olan alt türü Kafkas Vaşağı’nın (Lynx lynx dinniki) Sarıkamış’ta üreyen bir popülâsyonu olduğunu da ispatladı. Yöre insanının ‘Başak’ dediği bu muhteşem avcı, Türkiye’de düzenli görülen yabani kedi türlerinin en büyüğüdür. Normal bir kediden 5 kat daha ağır olan bir vaşak kendi ağırlığının 10 katından büyük avları yakalayabilir. Sarıkamış’ta ise özellikle yaban tavşanı (Lepus europeaus) ve kemirgenlerle beslenmektedir.
Ormanın bu gizemli canlısını yakalamak için 1,5 yıldır uğraşan KuzeyDoğa ekibi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü Sarıkamış Orman İşletme Müdürlüğü’nün desteğiyle başarıya ulaştı.