{"id":37541,"date":"2014-11-17T11:53:50","date_gmt":"2014-11-17T09:53:50","guid":{"rendered":"http:\/\/sirtcantam.com.tr\/?p=37541"},"modified":"2014-11-17T11:53:50","modified_gmt":"2014-11-17T09:53:50","slug":"suyumuzu-koruyalim","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/suyumuzu-koruyalim\/","title":{"rendered":"Suyumuzu Koruyal\u0131m"},"content":{"rendered":"

\"su-2\"<\/a><\/p>\n

Ya\u015fam\u0131n kayna\u011f\u0131 suyumuz hi\u00e7 bitmeyecekmi\u015f gibi davran\u0131yoruz, ama i\u00e7ten i\u00e7e biliyoruz ki ger\u00e7ek b\u00f6yle de\u011fil. Giderek azalan suyumuzu korumak ve tasarruf etmek i\u00e7in yapacak \u00e7ok \u015fey var. Emre Rona, Ekolojik Ya\u015fam Rehberi Yaz say\u0131s\u0131 i\u00e7in, suyu ak\u0131lc\u0131 kullanmay\u0131 ve tasarruf y\u00f6ntemlerini yazd\u0131:<\/p>\n

Su, insano\u011flunun en vazge\u00e7ilmez kayna\u011f\u0131 olmas\u0131na ra\u011fmen, k\u00fcresel su d\u00f6ng\u00fcs\u00fcnden habersiz ya\u015f\u0131yoruz ve musluktan akan suyun nereden geldi\u011fi ve\u00a0nereye gitti\u011fi hakk\u0131nda \u00e7ok az bilgimiz, \u00fczerinde de \u00e7ok az kontrol\u00fcm\u00fcz var.\u00a0Sanki suyumuz hi\u00e7 bitmeyecekmi\u015f gibi davran\u0131yoruz, ama i\u00e7ten i\u00e7e biliyoruz ki\u00a0ger\u00e7ek b\u00f6yle de\u011fil.<\/p>\n

Daha fazla su yaratmam\u0131z m\u00fcmk\u00fcn de\u011fil; s\u0131f\u0131rdan enerji yaratamayaca\u011f\u0131m\u0131z gibi,\u00a0hi\u00e7 yoktan su var edemeyiz. D\u00fcnyadaki toplam su miktar\u0131 neyse, bununla idare\u00a0etmek zorunday\u0131z. Buna ra\u011fmen k\u00fcresel su t\u00fcketimi her 20 senede iki kat\u0131na\u00a0\u00e7\u0131k\u0131yor yani toplam n\u00fcfus art\u0131\u015f\u0131n\u0131n iki kat\u0131 h\u0131zla y\u00fckseliyor ve b\u00f6yle devam\u00a0ederse 2025 y\u0131l\u0131na geldi\u011fimizde eldeki kullan\u0131labilir su kaynaklar\u0131ndan % 56\u00a0daha fazlas\u0131na ihtiya\u00e7 duyaca\u011f\u0131z. Ara\u015ft\u0131rmalar g\u00f6steriyor ki, enerji kaynaklar\u0131\u00a0artt\u0131\u011f\u0131 zaman t\u00fcketim de buna paralel olarak art\u0131yor, yani k\u0131saca, kaynaklar\u0131m\u0131z\u0131\u00a0daha iyi kullanman\u0131n yolu daha fazla kaynak yaratmak de\u011fil, elimizdekini daha\u00a0verimli kullanmak. \u0130\u015fte ak\u0131lc\u0131 kullan\u0131m ve tasarruf y\u00f6ntemleri de bu noktada\u00a0\u00f6nem kazan\u0131yor.<\/p>\n

Esas sorun end\u00fcstriyel su t\u00fcketimi<\/strong><\/p>\n

Su t\u00fcketimi dedi\u011fimiz zaman akl\u0131n\u0131za sadece musluktan akan su, \u00e7ama\u015f\u0131r,\u00a0bula\u015f\u0131k, du\u015f ve tuvalet gelmesin. Bunlar tabii ki toplam su kullan\u0131m oranlar\u0131nda\u00a0\u00f6nemli bir yer tutuyor ve a\u015fa\u011f\u0131da s\u00f6z edece\u011fimiz \u00e7e\u015fitli y\u00f6ntemlerle bu say\u0131lar\u0131\u00a0azaltmak veya su kullan\u0131m\u0131n\u0131z\u0131 daha verimli hale getirmenin nispeten basit,\u00a0bireysel olarak da uygulanabilecek y\u00f6ntemleri var. Esas sorunlardan biri, biraz\u00a0da kontrol\u00fcm\u00fcz d\u0131\u015f\u0131nda geli\u015fen end\u00fcstriyel t\u00fcketim zinciri i\u00e7inde g\u00f6r\u00fclmeyen su\u00a0t\u00fcketimi.<\/p>\n

G\u00f6m\u00fcl\u00fc enerji olarak adland\u0131rd\u0131\u011f\u0131m\u0131z bir kavram var. K\u0131saca, s\u00fcpermarketlerden herhangi bir \u00fcr\u00fcn sat\u0131n ald\u0131\u011f\u0131n\u0131zda, bu \u00fcr\u00fcn\u00fcn t\u00fcm \u00fcretim a\u015famalar\u0131ndan paketlenmesine, t\u00fcketiciye ula\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131ndan evlere girmesine kadar ge\u00e7en s\u00fcre\u00e7 i\u00e7inde harcanan toplam enerji miktar\u0131. G\u00fcn\u00fcm\u00fczde fosil yak\u0131tlara olan ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131\u011f\u0131m\u0131zdan \u00f6t\u00fcr\u00fc bu enerjiyi genelde petrol veya kalori \u00f6l\u00e7e\u011finde ele al\u0131yoruz. Fakat unutulmamas\u0131 gereken \u015feylerden biri, t\u00fcm bu s\u00fcre\u00e7 i\u00e7inde\u00a0harcanan su miktar\u0131.<\/p>\n

Bir kg k\u00e2\u011f\u0131t \u00fcretmek i\u00e7in 300 litre;<\/p>\n

Bir kg tah\u0131l \u00fcretmek i\u00e7in\u00a01,000 litre;<\/p>\n

1 metrik ton \u00e7elik \u00fcretmek i\u00e7inse 215 ton su kullan\u0131yoruz!<\/p>\n

Bu arada,\u00a0d\u00fcnyada kullan\u0131lan toplam suyun yakla\u015f\u0131k % 70\u2019i tar\u0131m \u00fcr\u00fcnlerini sulamakta\u00a0kullan\u0131l\u0131yor.<\/p>\n

Ne yapabiliriz?<\/strong><\/p>\n

Bu noktada, \u201cben ne yapabilirim?\u201d diye sormal\u0131y\u0131z. G\u00fcn\u00fcm\u00fcz k\u00fcresel ekonomi zinciri i\u00e7inde en \u00f6nemli rol\u00fc oynayan taraf\u0131n t\u00fcketiciler, yani biz oldu\u011fumuzu biliyoruz. Bu durumda sadece protesto ama\u00e7l\u0131 veya kendi sa\u011fl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnerek hareket etmenin d\u0131\u015f\u0131nda, k\u00fcresel su t\u00fcketimini azaltman\u0131n bir yolu olarak\u00a0m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca az \u2018\u00fcr\u00fcn\u2019 sat\u0131n alman\u0131n da \u00e7ok \u00f6nemli oldu\u011funu\u00a0s\u00f6yleyebiliriz. Yeniden kullan\u0131m ve geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm de tabii ki unutulmamal\u0131.<\/p>\n

Peki, suyu nas\u0131l daha verimli kullanabiliriz? <\/strong><\/p>\n

T\u00fcm at\u0131k meselesinde oldu\u011fu gibi, su\u00a0konusunda da, \u2018kirli\u2019 ve \u2018temiz\u2019 kavramlar\u0131n\u0131n ne anlama geldi\u011fini iyi bilmemiz\u00a0gerekiyor. Banyolardan veya mutfak lavabosundan giden suyun kirli oldu\u011funu\u00a0d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyoruz, fakat asl\u0131nda bu su, yani \u2018gri su\u2019, bitki geli\u015fimi i\u00e7in \u00e7ok faydal\u0131 besin\u00a0maddeleri i\u00e7eriyor. Do\u011fada \u00e7\u00f6z\u00fcnebilen temizlik \u00fcr\u00fcnleri kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131 da\u00a0varsayarsak, basit tekniklerle bu suyu bah\u00e7ede yeniden de\u011ferlendirmek\u00a0m\u00fcmk\u00fcn. G\u00fcbreleme ihtiyac\u0131n\u0131 azaltm\u0131\u015f olmak da cabas\u0131!<\/p>\n

Modern altyap\u0131\u00a0sistemimizin en ak\u0131l almaz yanlar\u0131ndan biri ise, neredeyse i\u00e7ilebilecek kadar\u00a0temiz olan suyu kilometrelerce \u00f6teden getirip tuvaletlerin sifonunu \u00e7ekmek i\u00e7in\u00a0kullan\u0131yor, sonra bu \u015fekilde kirletti\u011fimiz suyu yine kilometrelerce \u00f6teye ya\u00a0ar\u0131tmak, ya da kurtulmak amac\u0131yla g\u00f6nderiyor olmam\u0131z. Bu esnada harcanan enerji miktar\u0131 da yine ak\u0131l almaz boyutlara ula\u015f\u0131yor. Boru hatlar\u0131, pompalar,\u00a0elektrik t\u00fcketimi, vs. Oysa evinizde kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131z \u2018gri su\u2019yu, tuvalet sifonlar\u0131nda\u00a0yeniden kullanman\u0131n teknik olarak olduk\u00e7a basit y\u00f6ntemleri var. Bu sayede suyu\u00a0daha verimli kullanmakla kalmaz, kanalizasyon sistemleri \u00fczerindeki y\u00fck\u00fc de\u00a0hafifletmi\u015f oluruz. Yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z her i\u015fte, bir ta\u015fla birden fazla ku\u015f vurmay\u0131\u00a0hedeflemeliyiz.<\/p>\n

Ya\u011fmur suyu depolama<\/strong><\/p>\n

Di\u011fer bir \u00f6nemli mesele ise ya\u011fmur suyu. Yak\u0131n zamana kadar d\u00fcnyada ya\u011fmur suyunu depolaman\u0131n yasakland\u0131\u011f\u0131 yerler oldu\u011fu gibi (\u00d6rne\u011fin 2009 y\u0131l\u0131na kadar ABD\u2019nin Colorado Eyaleti\u2019nde yasakt\u0131) art\u0131k ya\u011fmur suyu depolaman\u0131n zorunlu\u00a0hale getirildi\u011fi Hindistan\u2019\u0131n Tamil Nadu Eyaleti gibi \u00fclkeler var. Anadolu\u00a0k\u00fclt\u00fcr\u00fcnde neredeyse bir ku\u015fak geriye gitti\u011fimiz zaman bile, hem k\u00f6ylerde hem\u00a0de kentlerde insanlar\u0131n ev i\u00e7i su kullan\u0131m\u0131n\u0131n \u00e7o\u011funu ya\u011fmur suyundan\u00a0kar\u015f\u0131layabildi\u011fini g\u00f6r\u00fcyoruz (Cengiz Bekta\u015f, Su \u0130nsan).<\/p>\n

Bunun bug\u00fcn de\u00a0olmamas\u0131 i\u00e7in hi\u00e7bir sebep yok. Sorun, yine geleneklerimizden kopmu\u015f ve baz\u0131\u00a0\u015feylerin yap\u0131labilirli\u011fine inanc\u0131m\u0131z\u0131 yitirmi\u015f olmam\u0131z. Basit bir oluk sistemi,\u00a0ihtiyac\u0131n\u0131za, b\u00fct\u00e7enize ve yerinize uygun bir su deposu ve yine ihtiyac\u0131n\u0131za g\u00f6re\u00a0d\u00fc\u015f\u00fck maliyetli bir filtre sistemi ile hem \u015fehirlerde, hem de k\u0131rsalda, kurak\u00a0d\u00f6nemde kullanmak \u00fczere ya\u011fmur suyunu depolamak m\u00fcmk\u00fcn.<\/p>\n

\u00d6rne\u011fin:\u00a0<\/strong><\/p>\n

\u0130stanbul\u2019un 2012 ya\u011f\u0131\u015f ortalamas\u0131na bakt\u0131\u011f\u0131n\u0131zda, sadece 50 metrekare \u00e7at\u0131 alan\u0131\u00a0olan bir binada bile her g\u00fcn en az bir kere du\u015f alabilece\u011finiz, g\u00fcnde neredeyse iki\u00a0kere \u00e7ama\u015f\u0131r makinesi \u00e7al\u0131\u015ft\u0131rabilece\u011finiz veya y\u0131lda iki bin kere sifon \u00e7ekmenizi kar\u015f\u0131layacak ya\u011fmur suyu depolamak m\u00fcmk\u00fcn.<\/p>\n

\u00d6zellikle beton kapl\u0131 \u015fehirlerde ya\u011fmurun toprakla bulu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayacak parklar ve caddeler \u00fczerinde suyu tutacak do\u011fal \u2018s\u00fcnger\u2019 alanlar yaratmak hem\u00a0kullan\u0131labilir suyun do\u011frudan denize kar\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 engeller;\u00a0hem sulama ama\u00e7l\u0131 su\u00a0t\u00fcketimini azalt\u0131r, hem de ye\u015fil alanlar yaratarak rekreasyonel i\u015flev g\u00f6r\u00fcr. T\u00fcm\u00a0bunlara kentsel g\u0131da \u00fcretimini de eklerseniz, tek bir hareketle, hem de basit ve az\u00a0maliyetli bir eylemle, \u00e7evreye ne kadar fayda sa\u011flayabilece\u011finizi g\u00f6r\u00fcyorsunuz.<\/p>\n

\u00d6zellikle \u2018su akar T\u00fcrk bakar\u2019 mant\u0131\u011f\u0131n\u0131n t\u00fcm su kaynaklar\u0131n\u0131 \u00f6zelle\u015ftirerek, su hakk\u0131n\u0131n ki\u015filerden kurumlara devredildi\u011fi, bu s\u0131rada suyla ba\u011flant\u0131s\u0131 kesilen\u00a0t\u00fcm canl\u0131 hayat\u0131n tehdit alt\u0131nda oldu\u011fu bir d\u00f6nemde, suyla olan ili\u015fkimizi\u00a0yeniden kurmaya \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131, suyun ayn\u0131 toprak, a\u011fa\u00e7, tohum gibi do\u011fan\u0131n bir\u00a0par\u00e7as\u0131 oldu\u011funu unutmamal\u0131 ve hem bireysel\u00a0hem de kolektif olarak var olan\u00a0su kaynaklar\u0131n\u0131 daha iyi kullanman\u0131n yollar\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131rmal\u0131 ve bu konuda\u00a0elimizden geleni yapmal\u0131y\u0131z; bireysel \u00e7abalar\u0131n yetmedi\u011fi durumlarda ise birlik\u00a0olman\u0131n g\u00fcc\u00fcyle m\u00fccadeleye devam etmeliyiz.<\/p>\n

Yaz\u0131: Emre Rona, foto\u011fraf: \u0130smail \u015eahinba\u015f<\/strong><\/p>\n

Kaynaklar:<\/strong><\/p>\n

– Cengiz Bekta\u015f, 2003, Su \u0130nsan, Literat\u00fcr Yay\u0131nlar\u0131.<\/p>\n

– Art Ludwig, 2006, Create an Oasis with Greywater, Oasis Design.<\/p>\n

– Scott Kellogg & Stacy Pettigrew, 2013, \u015eehirdekiler i\u00e7in S\u00fcrd\u00fcr\u00fclebilir Ya\u015fam Rehberi, Sinek\u00a0Sekiz Yay\u0131nevi.<\/p>\n

– Patrick Whitefield, 2005, The Earth Care Manual, Permanent Publications.<\/p>\n

– http:\/\/permakulturplatformu.org\/su-2\/<\/p>\n

– http:\/\/www.harvestingrainwater.com\/<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Ya\u015fam\u0131n kayna\u011f\u0131 suyumuz hi\u00e7 bitmeyecekmi\u015f gibi davran\u0131yoruz, ama i\u00e7ten i\u00e7e biliyoruz ki ger\u00e7ek b\u00f6yle de\u011fil. Giderek azalan suyumuzu korumak ve tasarruf etmek i\u00e7in yapacak \u00e7ok \u015fey var. Emre Rona, Ekolojik Ya\u015fam Rehberi Yaz say\u0131s\u0131 i\u00e7in, suyu ak\u0131lc\u0131 kullanmay\u0131 ve tasarruf y\u00f6ntemlerini yazd\u0131: Su, insano\u011flunun en vazge\u00e7ilmez kayna\u011f\u0131 olmas\u0131na ra\u011fmen, k\u00fcresel su d\u00f6ng\u00fcs\u00fcnden habersiz ya\u015f\u0131yoruz ve […]<\/p>\n","protected":false},"author":5,"featured_media":37543,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[8],"tags":[],"blocksy_meta":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/37541"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/users\/5"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=37541"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/37541\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/media\/37543"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=37541"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=37541"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sirtcantam.com.tr\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=37541"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}