Manisa, Soma İlçesi, Yırca Köyü’ne 1 km mesafede termik santral kurmak isteyen Kolin Grubu, 7 Kasım 2014 gününün şafak vakti 6 bin zeytin ağacını kepçelerle devirerek katletmiştir. Şirketi bu araziye sokan acele kamulaştırma kararının yürütmesini ise Danıştay 6. Dairesi zeytin ağacı katliamından sadece 12 saat sonra oy birliği ile durdurduğunu duyurmuştur.
Danıştay 10.11.2014 günü açıkladığı gerekçeli kararında ise zeytin ağaçlarının kesilemeyeceğine, Kolin Grubu tarafından kurulması planlanan termik santralin bu alanda kurulamayacağına ve yeni yasalar çerçevesinde yürütmeyi durdurma kararına itiraz edilemeyeceğine hükmetmiştir.
Acele kamulaştırmayı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi düzenlemektedir. Buna göre acele kamulaştırmanın uygulanabilmesi için özel kanunlarca öngörülmüş olağanüstü bir durum olmalı ya da yurt savunması veya aceleliğine Bakanlar Kurulu’nca karar verilen bir hal olmalıdır. Buradaki asıl amaç, kamu yararı ve kamu düzeninin korunmasıdır. Özel girişimcinin yararı esas tutulmamaktadır.
Danıştay’ın kararı da bunu açık ve net bir şekilde göstermiştir. Bir arazinin Bakanlar Kurulu Kararı ile acele kamulaştırılması o arazinin istenildiği gibi kullanılması anlamı taşımamaktadır, yürürlükteki yasalar bu alan için de aynen geçerlidir.
Acele kamulaştırma kararı kapsamında kalan 109 adet parsel üzerinde yapılacakların taahhüdü niteliğinde olan ÇED raporunda; ne kadar alanda planlama yapılacağı ve proje kapsamında ne kadar tarım arazisinin elden çıkacağı belirtilmemiştir. Raporun hiçbir yerinde zeytin ağaçlarının kesileceğinden bahsedilmemektedir. Bu bilgiler olmaksızın çevresel ve sosyal etkilerin tespit edilmesi mümkün değildir.
Diğer yandan halkın bilgilendirilmesi toplantısının en yakın yerleşim birimi olan Yırca Köyü’nde yapılması gerekirken köylülerin haberi olmaksızın Soma merkezinde yapılmıştır. Toplantı asıl muhataplarından kaçırılarak yapılmıştır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan bilgi edinme başvurusu çerçevesinde alınan bilgiye göre Manisa İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nün kurulun bir üyesi olduğu, haber verilmesine rağmen ne toplantıya katıldığı, ne de görüş verdiği belirtilmiştir. Aynı konuda Manisa İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ise verdiği cevapta kendilerine toplantı hakkında bilgi verilmediği ve görüş istenmediğini beyan etmiştir.
Manisa İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nün söz konusu saha ile ilgili zeytinlik arazi raporu bulunmakla birlikte, Müdürlük sahanın tarım arazisi olduğunu ve zeytin ağaçlarının kesilemeyeceğini belirtmiştir. Ayrıca, zeytin ağaçlarının kesilme tehlikesine karşı Kaymakamlığa gönderdiği yazı ile tedbir alınmasını istemiştir.
Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu çerçevesinde görev yapan İl Toprak Koruma Kurulu da zeytinlik alanlar üzerinde termik santral kurulamayacağı yönünde kararını açıklamıştır.
Ne yazık ki bu süreç 6 bin zeytin ağacının hukuka aykırı bir şekilde kesilmesi ile sonuçlanmıştır.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası ve Çevre Mühendisleri Odası olarak hazırlayacağımız proje çerçevesinde alanın tamamını zeytin fidanlarıyla tekrar donatacağımızı ve TMMOB Çevre ve Ziraat Mühendisleri Odaları olarak da zeytin ağacı katliamına yol açanlara hukuk çerçevesinde hesap soracağımızı kamuoyunun bilgisine sunarız.
Özden Güngör (TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yön. Kur. Başkanı)
Baran Bozoğlu (TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Yön. Kur. Başkanı)