URGENCI (Uluslararası Topluluk Destekli Tarım Ağı) Onursal Başkanı Elisabeth Henderson, Dünya Organik Kongresi öncesi yapılan ‘Gıda Toplulukları Oluşturmak’ ön konferansının da açılışını yapmıştı. Henderson, bu konferans ve sonrasında yapılan kongre izlenimlerini yazdı.
IFOAM Yönetim Kurulu Başkanı Andre Leu, 11 Ekim 2014 tarihindeki ‘Gıda Toplulukları Oluşturmak’ ön konferansını, IFOAM’ın en büyük sorumluluğunun dünya çapındaki küçük çiftçileri güçlendirmek olduğunu söyleyerek açtı. Topluluk Destekli Tarım (TDT) ve Katılımcı Onay Sistemleri’ne (KOS) odaklanan ön konferansa; Türkiye, Filipinler, Latin Amerika, Çin ve Avrupa’dan 170’ten fazla kişi katıldı. Açılışı yapma şerefine nail oldum ve katılımcılara kimlerin çiftçi olduğunu sorduğumda, yarısından fazlası elini kaldırdı.
TDT’nin, bir organik çiftçi olarak hayatıma nasıl anlam kattığına dair kendi kişisel hikâyemle ‘dayanışma’, ‘yerel’ ve ‘çiftçiler ile tüketiciler arasındaki ortaklık’ gibi soyut terimleri bir araya getirerek TDT’leri ulusal ve uluslararası anlamda birleştiren temel değerlerden bahsettim. Sharing the Harvest (Hasadı Paylaşma) kitabım için araştırmamı yaparken ABD’de ve diğer ülkelerde yüzlerce TDT çiftliğini ziyaret ettim ve bu çiftliklerden hiçbirinin birbirine benzemediğini söyleyebilirim. Her bir proje, belirli bir arazide ya da bir grup çiftlik etrafında bir araya gelen çiftçiler ve onların sadık destekçilerine özgü bir şekilde gelişiyor. Bunun belirli bir formülü yok; mahsuller çiftlikten çiftliğe ve mevsimden mevsime değişiyor, her topluluk kendi dağıtım ve paketleme yöntemini buluyor ve kendi fiyat ve ödeme planını belirliyor. Her kültür buna başka bir isim veriyor: AMAP, Teikei, GAS, Reciproco. Ancak, birbirinden farklı bütün bu projelerin temelinde, ilk olarak Teikei’nin 10 ilkesinde ortaya konulan, 1987 yılında Japon Organik Tarım Derneği tarafından yazılıp kabul edilen bir dizi ortak değer bulunuyor. Fransa, İngiltere ve Avrupa çapındaki TDT ağları sözleşmeleri ve temel Urgenci platformunda da bu değerler yansıtılıyor:
URGENCI, Uluslararası Topluluk Destekli Tarım Ağıdır ve TDT’yi şu şekilde tanımlamaktadır: “Çiftçiler ile onların gıda sağladığı insanlar arasındaki dayanışma temelli yerel ortaklıklar, kim tarafından başlatılırsa başlatılsın ve hangi hukuki şekle girerse girsin, özünde bir üye-çiftçi kooperatifidir. Bu ortaklıkları örgütlemenin belirli bir yolu yoktur; bu, topluluklara kendi yerel çiftçileriyle birlikte çalışmaları konusunda ilham veren, ortak faydalar sağlayan ve insanları gıdalarının yetiştiği toprakla yeniden bağlayan bir çerçevedir.”
O gün ve Dünya Organik Kongresi’nin devam ettiği üç gün boyunca Türkiye’deki ilk TDT’lerin kurucuları ile konuştum, Sharing the Harvest’ın Tayland diline çevirisini gözden geçirmiş Bangkoklu bir kent çiftçisi ile tanıştım ve Avustralya, İsviçre ve Peru’daki TDT çiftçileri ile coşkulu sohbetler ettim. IFOAM Genel Kurulu’nda, Yönetim Kurulu’nun TDT’ler gibi benzer düşüncelere sahip hareketlerle olan bağlarını güçlendirmesini ve ‘çiftçiler ve çiftlik çalışanları için hayatın, refahın ve adaletin iyileştirilmesine’ ilişkin dünya çapındaki tartışmaya önderlik etmesini öneren teklifler lehinde oy kullandım.
İstanbul’dan dönüş: Urgenci delegeleri IFOAM Dünya Organik Kongresi ile ilgili izlenimlerini anlatıyor. Joy Daniel, Urgenci Uluslararası Komitesi Üyesi – Hindistan: “IFOAM Dünya Organik Kongresi’ne birkaç kez katılmış biri olarak, kapsayıcı olmak ve gıda egemenliği anlayışı konusunda bazı olumlu değişiklikler gördüm. Bu Kongre’de yerel pazarlar, aile çiftçiliği ve katılımcı onay sistemleri hakkındaki atölyeler ve tartışmalara geniş bir katılım vardı. Ayrıca, çok sayıda küçük çiftçisi olan ülkelerin daha çok temsilcisi vardı. Bu, IFOAM Yönetim Kurulu Üyelerinin yapısında da görülebilir. Son olarak, 2017’deki bir sonraki IFOAM Dünya Organik Kongresi Hindistan’da yapılacak! 600 milyon küçük çiftçisi bulunan bir ülkede! Küçük çiftçilerin söyleyecek çok şeyinin olduğundan emin olabilirsiniz.”
Danijel Balaban, Urgenci Avrupa Çekirdek Üyesi – Hırvatistan: “Dünya Organik Kongresi ön konferansının Topluluk Destekli Tarım ve Katılımcı Onay Sistemleri uygulayıcılarını bir araya getirme amacı kesinlikle başarılı oldu! Gıda Toplulukları Oluşturmak ön konferansına 170’ten fazla katılımcının ilgi göstermesi ile bir TDT hareketinin organik alanında ne anlama geldiğini etkili bir şekilde anlatabilme fırsatı bulduk.
Urgenci delegeleri Kiera Mulvey, Fergal Anderson ve Danijel Balaban, etkin tüketicilerin, ekolojik tarımın riskini ve bereketini paylaşma konusunda yerel çiftliklere taahhütte bulunduğu bir organik tarım dünyası sundu. Ön konferansın havuz (fish bowl) deneyimi dünya çapında insanların TDT’yi nasıl algıladıklarına dair değerli fikirler sağladı.
Gıda Toplulukları ön konferansının ilginç bir bölümü, KOS’un konumunun ve izlediği resmi yolun ele alındığı tartışmaydı. Bu, toplulukları dâhil etmek için ne yaparsak yapalım, asıl önemli olanın güven olduğu izlenimini yarattı bende. Urgenci ve IFOAM, organik hareketler ve pazarlar için sağlam bir pozisyon oluşturmak için çok önemli bir işler yapıyor olsa da, organik hareket içinde yeterlik ve uzun süreli işbirliğini sağlamak üzere TDT ile KOS’un karşılıklı işbirliği, aile çiftçiliği için daha güçlü bir avantaj sağlayabilir.
Aile çiftçiliğinin çeşitli çiftlik işletmelerinde direnç ve düzenli gelir sağladığı ortadadır. Yerel gıda sistemlerine odaklanan aile çiftçileri, dünyayı beslemenin tek yolunun ölçek ekonomisi olduğunu düşünen mevcut baskın tarım paradigmasına açık bir şekilde meydan okumaktadır. Doğal kaynakları koruyarak kendilerini, topluluklarını ve bölgelerini besleyebileceklerini göstermek için alternatif yolları benimseyen küçük çiftçilerin öykülerini duymak gerçekten güç verici.”
Kiera Mulvey, Urgenci Uluslararası Komitesi Üyesi – Amerika Birleşik Devletleri: “Benim katıldığım ikinci Dünya Organik Kongresi olan Türkiye’deki kongre, uluslararası organik hareketi büyütmek ve birleştirmek için gerçekleştirilen çeşitli çalışmalara yönelik anlayışımı ve takdirimi güçlendirdi. Farklı geçmişlere sahip panelistlerin organik sertifikasyonun geleceğine ilişkin tartışmalarından Montana’daki kurak alan tarımı ile Yunnan Bölgesi’ndeki organik tütün kooperatiflerine kadar, IFOAM’ın aile çiftçilerini destekleme ve güçlendirme niyeti ortadaydı. Konferansı ve atölyeleri daha çok sayıda aile çiftçisi için erişilebilir kılmak konusunda yapılacak daha çok şey olsa da, içerik ve tartışma çoğunlukla dünyada gıdanın çoğunu üreten aile çiftliklerine odaklanmıştı. Benim için en önemli etkinliklerden biri, 150’den fazla katılımcının ilgi gösterdiği ‘Gıda Toplulukları Oluşturmak’ ön konferansının müthiş başarısıydı. Öyküleri ve iyi uygulama örneklerini, soruları ve fikirleri tartışıp paylaşırken salonda gerçek bir dostluk hissi ve ortak bir bakış açısı vardı. Urgenci’nin uluslararası arenada yapacağı çok şey var ve Dünya Organik Kongresi, diğer uygulayıcılarla bağlantı kurmak ve Topluluk Destekli Tarımın ne olduğu ve ne olabileceğine ilişkin anlayışımızı genişletmeye devam etmek için harika bir fırsattı.”
Çeviri: Elvan Erdemir