Soma’nın Zeytinlik Davası, Hepimizin Davası

Greenpeace, zeytinlikleri termik santral için acele kamulaştırılan Soma Yırca Köyü sakinleri ile birlikte hukuk mücadelesi başlattı.

soma-2

Dava bugün, Soma halkı ve Greenpeace gönüllülerinin katıldığı basın açıklamasıyla Soma Adliyesi önünde duyuruldu. Davanın açılma nedeni, hem zeytinliklerin yaşatılması, hem de kömüre dayalı termik santrallerin çevreye, doğaya, canlı yaşamına karşı oluşturduğu tehdit. Basın açıklaması sırasında ‘Soma’da zeytinlikler termik santral için kamulaştırılıyor, Dur de’ ve ‘Zeytin katliamına son’ yazılı dövizler açıldı.

Bakanlar Kurulu tarafından 10 Mayıs 2014 tarihinde alınan kararla, Soma’da binlerce metrekarelik alanda bulunan zeytinlikler, Soma Kolin Termik Santrali’nin yapımı için acele kamulaştırılmıştı. Greenpeace’in Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na yapmış olduğu başvuruyla acele kamulaştırılan bu alanların zeytinlik olduğu ortaya çıkmıştı.

Tepki büyüyor

Başta Anayasa olmak üzere, iç hukukumuz ve taraf olunan uluslararası sözleşmelerle zeytinliklerin korunması güvence altına alınmış ve yok edilmesi, daraltılması yasaklanmıştır. Zeytinliklerin korunmasından sorumlu idari makamlar da termik santral projesine olumsuz görüş verdi. Tüm bunlara rağmen, Bakanlar Kurulu’nda zeytin ağaçları sökülsün, termik santral kurulsun diye acele kamulaştırma kararı alındı.

soma

Termik santraller gibi kirli yatırımlara karşı korunması ve geliştirilmesi gereken tarım alanları, milli parklar, ormanlar, kültür ve turizm varlıkları ve son olarak zeytinliklerin enerji yatırımları pahasına yok edilmesine sessiz kalamayız.

Bu neyin acelesi?

Greenpeace olarak, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na bir bilgi edinme başvurusunda bulunmuş ve Bakanlar Kurulu kararı ile acele kamulaştırılan bu alanların, hangi vasıfta arazi olduğunu, zeytinlik olup olmadığını sormuştuk.

Manisa İl Müdürlüğü; bu alanların zeytinlik olduğu ve bu nedenle, 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılması Hakkında Kanun ve ilgili hukuk kuralları uyarınca, Soma Kolin Termik Santrali Projesi’nin zeytinliklerde yapılmasına olumsuz görüş verdiklerini söylüyordu.

10 Temmuz 2014 tarihinde konuyu basın ve kamuoyu ile paylaştık. Durumdan haberdar olan ve kendilerinden habersiz bir şekilde, Bakanlar Kurulu kararı ile zeytinlik arazilerinin acele kamulaştırıldığını öğrenen insanlar, Greenpeace ile birlikte, haklarını savunmak, zeytinliklerinin üzerinde termik santral kurulmasını engellemek için hukuki mücadeleye başladılar.

Bilmekte fayda var:

– Soma Kolin Termik Santrali, Kolin grubu tarafından gerçekleştirilen bir proje.

– Hâlihazırda, Kolin Termik Santrali’nin kurulmasının planlandığı bölgenin hemen yanında devlete ait Soma Termik Santrali faaliyette.

– Şirket, şantiyeyi kurdu, zeytinlik sahibi yurttaşlara haber vermeden yüksek gerilim hatlarını kurdu.

– Şirket, yurttaşları hukuki mücadeleden vazgeçirmek için uğraşmaya başladı, bu uğraşa da devam ediyor.

– Köyde, termik santral faaliyetinin de neden olduğu akciğer  kanseri ve koah hastalıkları sıklıkla görülüyor. Köyde, insanlar sağlık, yaşam hakları için de dava açmak istiyor.

– Soma termik santralinin kullandığı açık kül depolama sahası çok tehlikeli ve insanlar orada sağlıklarını, yaşamlarını riske atarak, gün boyu kömür topluyor.

– Soma Kolin termik santrali kurulursa sadece asırlık zeytinlikler, asırdan fazla orada olan zeytinlikler yok olmayacak. Aynı zamanda, insanlar, yeni bir termik santral ile daha yaşamak zorunda kalacaklar.

– Bugüne kadar ÇED toplantısı dâhil, köylülerin hiçbir süreçten haberleri olmadı. ÇED Toplantısı Soma’da yapıldı ve köylüler bu toplantıya katılamadı çünkü bu toplantıdan haberleri olmadı. ÇED Raporu’nda yer alan fotoğraflar da köylülerin bu toplantıya katılmadığını gösteriyor.

Zeytinliklerin acele kamulaştırılması hakkında Bakanlar Kurulu kararı hukuka aykırı çünkü:

– Anayasa’nın 45. Maddesi uyarınca;

‘Devlet tarım arazileri ile çayır ve meraların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemek, tarım ve hayvancılıkla uğraşanların işletme araç ve gereçlerinin ve diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırır.’

– 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı, Yabanilerin Aşılattırılması Hakkında Kanun’un 17. Maddesi uyarınca;

‘Devlet, zeytinciliğin ıslahı, yeni zeytin dikim alanlarının tespiti zeytin dikim ve yetiştirilmesinin teşviki ile verimin arttırılması, hastalık ve zararlılarla mücadele ile ürün elde etmekte masrafları azaltıcı araç ve gereçlerin imal ve ithalinde gerekli kolaylıkları sağlar.’

– 3573 Sayılı Zeytincilik Islahı, Yabanilerin Aşılattırılması Hakkında Kanun’un 20. Maddesi uyarınca;

‘Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkarak tesis yapılamaz ve işletilemez. Bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli tarımsal sanayi işletmeleri yapımı ve işletilmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın iznine bağlıdır.

Zeytincilik sahaları daraltılamaz. (…) Bu halde dahi kesin zaruret görünmeyen zeytin ağacı kesilemez ve sökülemez.’

 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanun’a göre, acele kamulaştırma ancak yurt savunması, olağanüstü haller söz konusu olduğunda gerçekleştirilebilir. Kömüre dayalı termik santraller ne yurt savunması ile ilgilidir ne de olağanüstü haller söz konusudur. Mevcut olan tek yaklaşım, 3.  Kişi lehine tesis edilen bir işlemdir.

Yapılması gereken ne?

Soma Kolin Termik Santral Projesi hemen sonlandırılmalı. Acele kamulaştırma kararı aynı acelecilikle iptal edilmeli, hem yüzlerce yıldır orada olan binlerce zeytin ağaçlarının hem de bölgedeki insanların yaşamı tehlikeye atılmamalı.