Pazarcı Kadınlarının Çeyiz Sandıkları

oya sirtcantam

Pazarda yeteri kadar para kazanamasalar da, hemen hepsinin kilitli bir sandığı bulunur evlerinde. Yetişkin kızları veya aileye katılacak gelin için mutlaka bir üçetek bulunur o sandıklarda. Kızlar için üçetek, gelinler için bindallı. Kızlar evlenip gidince, nasıl olsa kayınvalidesi ona bir bindallı verecektir. O nedenle üçetek kıza düşer, bindallı geline.

Eski yıllardan kalma, son yıllarda artık çok az dokunan bez, mutlaka bulunur. Hem de metrelerce. Kırmızı – beyaz, sarı – beyaz – turuncu – beyaz, lacivert – beyaz çubuk desenden oluşan bez. Sandıklarda ayrıca; iğne oyalı onlarca cember (yemeni), kına gecelerinde üçetek veya bindal giyen kadının başına taktığı iğne oyasından yapılmış taç, bunun üzerine örtülen pullarla işlenmiş çatkı, gümüş kemer mutlaka bulunur.

Bunlardan başka; eski yıllardan kalmış top entari, Şile bezine benzeyen ve adına ‘kız kıvrağı’ denilen beyaz dokuma kumaş, belki yarım bindal (ceket şeklinde), bez dokumadan yapılmış erkek iç gömlekleri, kanaviçe işli çarşaflar, yatak takımları, yastık örtüleri, işlemeli seccadeler, ‘grepdemor’ denilen iğne oyalı namaz örtüleri, dantelli havlular, yağlık, çevre (işlemeli ve kare – dikdörtgen şeklinde örtüler) mutlaka bulunur. Pazarcı kadılarının her birinin, kendi maddi gücüyle doğru orantılı zenginlikte veya çeşitlilikte sandıkları mutlaka vardır.

Pazarcı kadınların ve onlarının gelinlerinin takıları (altın, yüzük, küpe, bilezik), sandıkta muhafaza edilir. Düğünlerde sandıktan çıkarılıp kullanılan bu takılar, sonra yeniden sandıklara konulur.

Sandıklar dikkatle korunur. İçindekiler özenle muhafaza edilir. Ve o sandıklar hep kilitlidir. Ne zaman bir ihtiyaç doğar; sandığını kilidi işte o zaman açılır, alınacak olan eşya sandıktan alınır ve yine özenle kilitlenir. Çünkü bu sandıklar, kadınların zor günlerinde yüzlerini ağartan bir kurtarıcıdır. Kasabaya gelip alınacak bazı şeyler, işte bu sandıklardan çıkarılır. Çıkarılan şey bazen yeni bir çift yün çorap, bazen havlu, giyilmemiş iç çamaşırı, düğünlerde giyilecek yöresel giysilerdir.

Kâmuran Esen