Safranbolu’da su yapıları çok olduğundan önemi ve yararı konusunda yeterince duyarlılık geliştirdiğimiz tartışılabilir. Eski Safranbolu Kaymakamı, Yeni Karabük Valisi Sayın İzzettin Küçük Beyefendi’nin çeşme restorasyonları bu bağlamda olumlu bir hizmet atağıdır.
Her ne kadar kadim su kaynaklarına dayalı, gerçek işlevleri bu yapılarda görülemiyorsa da zamanın yıkıcı etkisi bir nebze ötelenmiştir. Var olsunlar. Bununla birlikte ilerde yapılacak Çeşme restorasyonlarında özellikle çeşmelerin cephesinde oluşan patinanın (taşın doğadan kazandığı sertleşmiş dokusu) taraklanmasında kesinlikle uzman görüşlerine uyulmalıdır.
‘Sahibi hayrı hayratı / Afiyetle iç bu hayatı’ dizeleriyle betimlenen suyun ve oluşturduğu mimarinin güzel bir örneğini Misakı Milli’deki Devlet Hastanesi girişinde görebilmekteyiz.
İki kuleli giriş sütunlarının solunda yer alan çeşme H 1330, M 1914 yılında yapılmıştır. Arkasında en az 50 tonluk taş deposu tasarımı; hem işlevsel hem de çok estetiktir.
Ne var ki çeşme bakımsız, üst söve, oluk ve kenar bordürleri kırılmış, yıkılmış, eksilmiş durumdadır. Görkemli giriş sütununun kare taşı yerinden düşmüştür ve bu bütünleşik yapıların çok ivedi bakım, onarım sorunu vardır. Üstüne üstük kadim su kaynağı, isale hattı başka bir üzüntü kaynağıdır. Bir zamanların ‘Sulu Sokağı’ önce suyunu yitirdi. Şimdi çeşmesini, deposunu yitirirse belleğini de sıfırlayacaktır.
Zengin olsam ya da bu kurumla (Eski Hastane) bir manevi bağım olsa gözümü kırpmadan bakımını üstlenirim. 1974 model Vosvosum, 1964 model Mercedes otomobil ve minibüsümün hurda fiyatı toplam 1.500 lira’dır. ‘Vermeyince Mabud, Neylesin Emekli Memur Mahmud.’
Her yerde ağustos böceği gibi öten, ekmeden biçen; mangalda kül bırakmayan zatı muhteremlerin ve muhteremelerin kulağı çınlasın. Kefenin cebi yok. Pamuk eller cebe. İşte bir viran çeşme. Derdimi deşme. Âşık Fakir’den bir dörtlük:
‘Tabip sen elleme benim yaramı
Beni bu ellere salanı bul getir
Kabul etmem bir gün eksik olursa
Benden bu ömrümü çalanı bul getir
Git ara bul saçlarını yol getir’
Fotoğraf: İsmail Şahinbaş