Kol Bastı

Bölgelere göre de değişir. Karadeniz’in oyunu engebeli bölgeye uyar, çok fazla hareketlidir. Ege ve Akdeniz karışıktır. Hem ova gibi ağır ve düz zeybekler, hem de Cemile gibi hoplamalı, kıvrak oyunlar. Ege ve Akdeniz’in oyunları, bireyseldir. Ama Doğu’nun oyunları ise kol kola, daha sıkı, dayanışma içeren, kardeşliği simgeleyen oyunlardır. Oyunlarımız, hem yaşantımıza benzer, hem de coğrafyamıza. Gerçek bir tarihtir bana göre. Eşkıya zamanlarını anlatan Zeybek oyunları gibi.

Kol Bastı, tiyatral bir oyun. Bazı yerlerde Karakol’a ‘Kol’ deniyor. Kol Bastı, ‘Karakol kuvvetleri baskın yaptı’ anlamında. Figürlerini izleyince, bir oyunun sergilendiğini kolayca anlıyoruz. Öyküsü şöyle: Bir grup genç içki içerek eğleniyor. O sırada karakol kuvvetleri basıyor. Aralarında itişme, kakışma, mücadelesi sergileniyor. Bu arada gençler arkadaşlarından yardım istiyor. Onlar da gelerek katılıyor. Sonunda olay ve oyun bitiyor. Çok hareketli, kıvrak ve yorucu bir oyun. Toplumun karakolla sık sık başının derde girmesi, tarihe böylesi bir not düşmesine neden olmuş.

Diğer dünya ülkelerinde nasıldır bilemem, ama bizim yaşadıklarımız türkü olur, ağıt olur, oyun olur ölümsüzleşir. Belki de bu alışkanlık yazılı tarihin olmadığı zamanlardan kalmıştır. İyi de etmiştir, böylece bu alanda sayısız eser ortaya çıkmıştır. Hem de insanlığın unutup gitmesini engellemiştir. Bir Yemen Türküsü’nün unutulması mümkün müdür? Yemen savaşının kuru bilgisi ise kimin aklındadır? Türkü denli etkileyici olabilir mi?

Türküler, şiddet içermez, sevgiyi, aşkı, barışı, kardeşliği, paylaşımı öne çıkarır, onun altını çizer. Acıların insanlara ne yaptığını ortaya serer. Serer sermesine de, yine de bu acıların tekrar tekrar yaşanmasını engelleyemez. Bu ne yaman çelişkidir bilinmez. Leyla ile Mecnun’u dinlerken ağlayan baba, kendi kızına aynı hoş görüyü göstermez. Aşk filmi izlerken ağlayan komşu, kendi komşusunun sevgisine saygı duymaz. Boşuna çelişkiler ülkesi demiyorlar bize. A’dan Z’ye bu adı hakkıyla taşıyoruz.

Umarım Kol Bastı’lar yerine, birlikte halay çekeceğimiz günler yakındır. ‘Birlikte çekeriz ağı, birlikte süreriz toprağı’. Oynarız hoş görü içeren oyunları.