İngiliz Yardım kuruluşu Oxfam tarafından yayınlanan rapora göre, 10 dev gıda ve içecek şirketi tek bir ülke olsalardı, dünyayı en çok kirleten 25. ülke olurlardı. Oxfam raporunda ‘Büyük 10’ olarak geçen Associated British Foods, Coca – Cola, Danone, General Mills, Kellogg, Mars, Mondelez International, Nestlé, PepsiCo ve Unilever şirketlerinin, 2020 yılına kadar birleşik sera gazı salımlarını 80 milyon tondan daha fazla azaltmaları gerektiğini belirtiyor. Bu, Los Angeles, Pekin, Londra ve New York’taki tüm arabaların trafikten çekilmesi ile eşdeğer bir rakam.
Söz konusu 10 şirket, toplamda 263,7 milyon ton sera gazı yayıyor. Bu miktar Finlandiya, İsveç, Danimarka ve Norveç’in yayılım birleşiminden daha fazla. Şirketlerin toplam sera gazı yayılımının yarısı ise tedarik zincirlerinden gelen tarımsal malzemelerin üretiminden kaynaklanmakta. Oxfam, raporunda, özellikle bu tarımsal yayılımlar nedeniyle şirketleri ihmalkâr buluyor.
İklim değişikliği fırtına, sel, kuraklık ve değişen hava koşullarına neden olmakta. Bu durum, gıda tedarikini etkileyip fiyatlar üzerinde baskı oluşturarak daha fazla açlığa ve yoksulluğa sebep oluyor. Uzmanlar, 2050 yılına kadar 50 milyon kişinin daha, iklim değişikliği yüzünden açlık yaşayacağını öngörüyor.
‘Büyük 10’ olarak geçen şirketlerden bazıları iklim değişikliğinin kendilerine şimdiden finansal olarak zarar vermeye başladığını itiraf etti. General Mills yılın ilk mali çeyreğinde üretimde 62 gün kaybı olduğunu ve olağanüstü hava koşullarının iklim değişikliği nedeniyle kötüleştiğini bildirirken, Unilever bir yılda 415 milyon dolar kaybettiğini duyurdu. Oxfam iklim değişikliği nedeniyle, Kelloggs Mısır Gevreği ve General Mills Kix tahılları gibi temel ürünlerin fiyatlarının önümüzdeki 15 yıl içerisinde % 44 artabileceğini öngörüyor.
Oxfam’ın raporu tarım ve ormanların % 25 civarında küresel sera gazı yayılımı sevk ettiğini ve bu yayılımların gıda talebi arttıkça büyüdüğünü söylüyor. Uzmanlara göre, 2050 yılına kadar dünya ‘güvenli’ 2C eşiğinde tutulursa, gıda sektörünün net küresel yayılımının sıfıra düşmesi gerekir ve yüzyılın ortalarına kadar fiilen karbon biriktirici haline gelerek atmosferdeki sera gazını yok etmeye çalışır. Oysa yayılım eğilimleri şu anda ters yönde ilerlemektedir.
– Tüm ‘Büyük 10’ şirketleri tedarik zincirleri içerisinde dolaylı tarımsal yayılımların azaltılması ihtiyacını biliyor ve aralarından yedisi (Kellogg, General Mills ve Associated British Foods dışındakiler) yıllık yayılım ölçümü yapıp, Karbon Saydamlık Projesi kapsamında rapor sunuyor.
– Sadece Unilever ve Coca-Cola tedarik zincirlerinden gelen yayılımların azaltılması konusunda söz verirken, ‘Büyük 10’ şirketlerinden hiçbiri özel tarımsal yayılımlarının azaltılması konusunda söz vermemiştir.
– Hiçbir ‘Büyük 10’ şirketi, tedarikçilerinden yayılımları azaltmak için hedef koymaları şartını koşmamaktadır.
– Tüm ‘Büyük 10’ şirketleri işlemlerinden kaynaklanan yayılımların azaltılması için hedefler düzenlemişlerdir; ancak bunlar sıklıkla bilimsel temelli değildir ve probleme etkilerinin tümünü yansıtmamaktadır.
– ‘Büyük 10’ şirketlerinden bazıları, hurma yağı tedarik zincirlerinde ormanların yok oluşuna son vermek adına iddialı iş programlarını taahhüt etmişlerdir; fakat sadece Mars ve Nestlé bu politikaları, ormanların ve arazilerin kullanılmasına neden olan diğer maddeleri için genişlettiler.
– Cargill’e hurma yağı satan ve Kellogg, General Mills ile diğer gıda sanayisi devlerinin tedarikçisi olan bir Endonezyalı şirket, iddiaya göre hurma yağı üretmek için ağaçları yakıyor, büyük orman yangınına neden oluyor ve sadece bu tek başına 10,3 milyon otomobilin bir yıllık sera gazı yayılım miktarı kadar zarara neden oluyor.
– Unilever, Coca – Cola ve Mars istisna olmak üzere, şirketler hükümeti ve diğer işletmeleri iklim değişikliğine karşı mücadelede teşvik edici çalışmaları yeterince yapmıyorlar.
Kaynak: Oxfam, Çeviri: Buğday Gönüllüsü Bilge Özlüer