Türkiye’de aktif olarak çalışan 3 kuş halkalama istasyonundan ikisi olan Aras ve Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezleri’nde sonbahar kuş halkalama çalışmaları tamamlandı. Doğu Anadolu’da yer alan ve KuzeyDoğa Derneği tarafından çalışmaların yürütüldüğü her iki istasyonda 95 günde toplam 8.144 kuş halkalandı. Çalışmalarda KuzeyDoğa Derneği ekibiyle birlikte 7 ülkeden 27 gönüllü yer aldı.
KuzeyDoğa Derneği tarafından, Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIII. Bölge Müdürlüğü, Kars ve Iğdır Şube Müdürlükleri ve Kafkas Üniversitesi işbirliğiyle yürütülen çalışmalar sonucunda 2013 sonbahar halkalama sezonunda iki istasyonda toplam 8.144 kuş halkalandı. Çalışmalar sonucunda Doğu Anadolu’da en çok kuş türünün görüldüğü bu sulak alanların korunmasının önemi bir kez daha ortaya konmuş oldu.
KuzeyDoğa Derneği ekibi ve gönüllüleri, 2013 sonbahar halkalama sezonu sonunda 251 kuş türüne ulaşan ancak henüz resmi bir koruma statüsü olmayan Kars – Iğdır Aras Nehri Kuş Cenneti’nde 95 günde 97 türden 6.675 kuş ve Doğu Anadolu’nun ilk Ramsar alanı olan Kuyucuk Gölü’nde ise 45 günde 57 türden 1.469 kuş halkaladı.
Iğdır’ın Tuzluca İlçesi, Yukarı Çıyrıklı Köyü’nde yer alan ve henüz hak ettiği resmi koruma statüsüne kavuşamamış olan Aras Nehri Kuş Cenneti’nde 2006 yılından beri Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu öncülüğünde sürdürülen kuş araştırma ve halkalama çalışmalarında bugüne kadar 251 kuş türü kaydedilmiş ve 180 türden 50 binden fazla kuş halkalanmıştır. Sezon boyunca en çok halkalanan ilk 10 kuş türü sırasıyla şöyle; Kır Kırlangıcı, Çıvgın, Kafkas Çıvgını, Çalı Kamışçını, Ak Gerdanlı Ötleğen, Boz Ötleğen, Kızıl Sırtlı Örümcekkuşu, Kum Kırlangıcı, Mavigerdan ve Kızılkuyruk.
Türkiye kuş türlerinin % 53’ünü barındıran Aras Nehri Kuş Cenneti ve çevresinde kuş araştırma ve halkalama çalışmaları devam ettikçe yeni türler listeye eklenmeye ve halkalanmamış türler de halkalanmaya devam etmektedir. Sonbahar sezonunda Küçük Kumru ve ender Doğu Alameceği kaydedilerek Aras Nehri Kuş Cenneti kuş tür sayısı 251’e ulaşmıştır.
ABD Utah Üniversitesi öğretim üyesi ve KuzeyDoğa Derneği başkanı Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu öncülüğünde KuzeyDoğa Derneği ekibi ve gönüllüleri tarafından düzenli kuş araştırma ve halkama çalışmalarının yürütüldüğü bir diğer merkez olan Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi ise Kars’ın Arpaçay İlçesi’nde yer alan ve 2009 yılında Ramsar Alanı olarak ilan edilen Kuyucuk Gölü yanında yer almaktadır. Uluslararası çapta önemli Kuyucuk Gölü Ramsar Alanı’nda yürütülen kuş araştırma ve halkalama çalışmaları sonucu Kuyucuk Gölü kuş listesi 232’ye ulaşmıştır.
Kuyucuk Gölü sonbahar kuş halkama çalışmalarına 17 Ağustos 2013 tarihinde başlayan ve 30 Eylül 2013 tarihinde tamamlayan ekip 45 günlük halkalama çalışması sonucunda Kuyucuk Gölü’nde 56 türden 1469 kuş halkaladı. Küçük Kerkenez Kuyucuk’ta ilk defa bu sezon halkalan tür olurken, Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde 2013 sonbahar döneminde en çok halkalanan ilk 10 tür sırasıyla şöyle oldu; Tarla Çintesi, Sarı Kuyruksallayan, Sığırcık, Küçük Kumkuşu, Orman Düdükçünü, Kum Kırlangıcı, Kır Kırlangıcı, Kızıl Kumkuşu, Suçulluğu ve Döğüşkenkuş.
Çalışmalar boyunca Iğdır, Kars, Ankara, Trabzon, Denizli, İzmir, Mersin, İstanbul, Güney Afrika, Çek Cumhuriyeti, Amerika, Galler, Kanada ve İngiltere’den olmak üzere 27 gönüllü çalışmalara destek verdi. Çalışmalar, dernek başkanı ve uzman halkacı Doç. Dr Çağan Șekercioğlu’nun liderliği ve uzman biyologlar Lale Aktay ve Yakup Şaşmaz’ın koordinasyon ve gözetimiyle gerçekleştirilmiştir.
2013 sonbahar sezonunda gerçekleştirdiğimiz çalışmalarda gönüllülerimizden Güney Afrika’dan Mike Ford, Iğdır’dan Kayahan Ağırkaya, Yukarı Çıyrıklı Köyü’nden Berkan Demir ve Kars’tan Hasan Karacan sezon boyunca, Amerika’dan Emre Ağbaş ve Trabzon’dan Cem Dağyar yaklaşık 2 ay boyunca çalışmalarda yer alarak önemli katkılar sağladılar.
Aras ve Kuyucuk kuş halkalama istasyonlarında gerçekleştirilen çalışmalarda bu güne kadar 20’den fazla ülkeden 250’nin üzerinde farklı bilim insanı ve gönüllünün katılımıyla yöre insanının ekonomisine katkı sağlanılmıştır. Bu da halkalama çalışmalarının bilimsel açıdan önemli olduğu kadar, yörenin tanıtımı ve yöre insanı için yeni katma değerler oluşturulmasına da fırsat tanımaktadır. 2013 sonbahar sezonunda da istasyonlarımız bölgede yaşayanlar başta olmak üzere ülkemizin ve dünyanın farklı yerlerinden pek çok ziyaretçiyi ağırlamış ve yapılan çalışmalar yerinde paylaşmıştır. Bu ziyaretçiler arasında; Yukarı Çıyrıklı Köyü çocukları, Kars ve Iğdır başta olmak üzere yörede yaşayanlar, bölgede bulunan üniversitelerin öğrencileri, Türkiye’nin farklı yerlerinden doğaseverler ve fotoğrafçılar, Koç Üniversitesi CİEE programı kapsamında İstanbul’da eğitim gören Amerikalı öğrenciler ve CİEE program yöneticileri, ABD National Geographic Derneği, ABD Duke Üniversitesi öğrenci ve öğretmenleri ve basın mensupları yer almaktadır.
Oldukça başarılı geçen 2013 yılı halkalama çalışmalarının tamamlanmasının ardından KuzeyDoğa Derneği Başkanı ve Utah Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu şunları söyledi: “Türkiye kuş türlerinin yarısından fazlasının kaydedildiği ve 3 kıtadaki düzinelerce ülkeden kuşların beslenme, üreme, kışlama ve göç esnasında dinlenme için geldiği 10 km2’lik Kars – Iğdır Aras Nehri Kuş Cenneti’nde 2006 yılında kurduğumuz Aras Nehri Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi, bu dalda Doğu Anadolu’nun ilk merkezi olup, Türkiye’deki çok az uzun süreli ekolojik araştırma istasyonlarından da biridir. Türkiye’de en çok kuş halkalanan 2 ornitoloji (kuş bilim) araştırma istasyonundan biri olan Aras Nehri Kuş Cenneti, düzinelerce ülkeden ve düzinelerce üniversitemizden gelen yüzlerce gönüllü ve öğrenciyle, aynı zamanda Iğdır için çok önemli bir eğitim, bilimsel turizm, ekoturizm ve tanıtım merkezidir. Dileğimiz, Aras Nehri Kuş Cenneti’nin bir an önce resmen korunması ve alanı tehdit eden faktörlerin ortadan kaldırılması ve buradaki bilimsel araştırma, ekoturizm ve çevre eğitimi çalışmalarının desteklenerek devam etmesidir. Tüm doğaseverlerin 13 bin imzaya yaklaşan www.arasikurtar.org kampanyamıza destek vermelerini rica ediyoruz.”